Podyskutuj na ten temat:

- forum

Dyskusja: uprawnienia pracownika socjalnego

(mat. nadesłany: Andrzej Gocłowski; DPS Forum 22.06.2004)

Uprawnienia pracownika socjalnego

Trudno dziś jeszcze powiedzieć, jaki ostatecznie katalog ustawowych uprawnień znajdzie się w ustawie o zawodzie pracownika socjalnego. To, jakie zapisy się tam pojawią w znacznym stopniu zależy od starań całego naszego środowiska zawodowego, czyli również od Ciebie. Jakie uregulowania ustawowe ułatwią nam wszystkim oraz Tobie codzienne, profesjonalne zajmowanie się pracą socjalną? Co trzeba zrobić abyśmy wykonując nasz zawód czuli, że posiadamy takie prawo, które nam pomagać innym przynajmniej nie utrudnia?

Porównując dwa dostępne opracowania nt. projektu ustawy o zawodzie pracownika socjalnego autorstwa Polskiego Towarzystwa Pracowników Socjalnych PTPS można stwierdzić, że proponowany w nich katalog uprawnień się rozszerza. Czyli prace nad naszą ustawą podążają w dobrym kierunku.

W opracowaniu pt. ZAŁOŻENIA DO USTAWY O ZAWODZIE PRACOWNIKA SOCJALNEGO GRUDZIEŃ`2002 katalog możliwych uprawnień jest w stosunku do swojej następnej wersji z WRZEŚNIA`2003 bardzo skromny, gdyż zawiera tylko poniższe propozycje:

Art.9

1. Pracownik socjalny korzysta z prawa pierwszeństwa przy wykonywaniu swoich zadań w urzędach instytucjach i innych placówkach. Organy administracji rządowej i samorządowej są zobowiązane do udzielenia pracownikowi socjalnemu pomocy w zakresie wykonywania tych czynności.
2. Pracownikowi socjalnemu przysługuje ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych.
3. Pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w ośrodku pomocy społecznej, miejskim ośrodku pomocy rodzinie, do którego obowiązków należy prowadzenie pracy socjalnej oraz przeprowadzanie wywiadów rodzinnych środowiskowych, jeżeli przepracował nieprzerwanie, co najmniej 5 lat, przysługuje raz na dwa lata dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 7 dni roboczych.
4. Dzień 21 listopada ustanawia się dniem pracownika socjalnego.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może przyznać pracownikom socjalnym nagrodę specjalną za wybitne i nowatorskie działania w pomocy społecznej, o której mowa w art.50 ust.6 ustawy o pomocy społecznej.

Katalog ustawowych uprawnień dla osób zajmujących się profesjonalną pracą socjalną w kolejnym opracowaniu PTPS o nazwie Wstępny projekt ustawy o zawodzie pracownika socjalnego i samorządzie zawodowym z WRZEŚNIA`2003 roku jest już znacznie obszerniejszy:

Art. 16.

Pracownikowi socjalnemu przysługuje

1. Prawo pierwszeństwa przy wykonywaniu swoich zadań w urzędach, instytucjach i innych placówkach, organy administracji rządowej i samorządowej są zobowiązane do udzielania pracownikowi socjalnemu pomocy w zakresie wykonywania tych czynności.
2. Ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych.
3. Raz na dwa lata dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze siedmiu dni roboczych, jeśli przepracował nieprzerwanie, co najmniej 5 lat w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej i jeśli do jego obowiązków należało i należy prowadzenie pracy socjalnej oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych.
4. Raz na 10 lat w szczególnie uzasadnionych przypadkach roczny urlop dla poratowania zdrowia.
5. W sytuacji zagrożenia życia i zdrowia w trakcie wykonywania czynności służbowych w sytuacjach szczególnie trudnych, dodatkowa ochrona osobista, do zapewnienia, której zobowiązana jest instytucja lub organizacja zatrudniająca pracownika socjalnego.
6. Zwrot kosztów dojazdu do miejsca wykonywania czynności służbowych, w sytuacji braku możliwości zorganizowania dojazdu środkami pozostającymi w dyspozycji instytucji, organizacji zatrudniającej pracownika socjalnego.
7. W przypadku zatrudnienia w samorządowej jednostce organizacyjnej pomocy społecznej pracownikowi socjalnemu wykonującemu pracę w terenie przysługuje dodatek do wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 20% najniższego wynagrodzenia.
8. W razie rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem socjalnym zatrudnionym w samorządowych jednostkach administracyjnych pomocy społecznej z powodu likwidacji jednostki albo jej reorganizacji uniemożliwiającej dalsze zatrudnienie pracownika socjalnego, przysługuje mu pełna emerytura, jeżeli mężczyzna ukończył 60 lat, a kobieta 55 lat i mają wymagany okres zatrudnienia wynoszący, co najmniej; dwadzieścia lat kobieta i dwadzieścia pięć lat mężczyzna.

Art. 17.

Uprawnienia i obowiązki w zakresie nie uregulowanym niniejszą ustawą dla pracowników socjalnych zatrudnionych w samorządowych jednostkach organizacyjnych określają przepisy określają przepisy ustawy o pracownikach samorządowych, natomiast dla pozostałych odpowiednio przepisy dotyczące danej jednostki lub instytucji.

Art. 18.

Dzień 21 listopada ustanawia się dniem pracownika socjalnego.

Art. 19.

Minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego może przyznać pracownikom socjalnym nagrodę specjalną za wybitne i nowatorskie działania w pomocy społecznej, o której mowa w art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej.

Studiując prawa i obowiązki, jakie w 60-dziesięciu artykułach uwzględnia opracowanie PTPS z Września` 2003 roku można napotkać również inne zapisy mające znamiona uprawnień:

Art. 23. ust. 4

Do przeprowadzania szkoleń, o których mowa w ust. 2, w tym ponoszeniu kosztów ich organizacji, zobowiązany jest marszałek województwa.

Uprawnień pracownika socjalnego wersja elegancka

Uważam za stosowne umieszczenie w projekcie naszej ustawy wszystkich ustawowych uprawnień pracowników socjalnych w jednym zgrabnym Katalogu Uprawnienia Pracownika Socjalnego. W zdecydowany sposób ułatwi to w przyszłości lekturę naszej ustawy osobom poszukujacych w niej tego, co naszym uprawnieniem jest.

UPRAWNIENIA PRACOWNIKA SOCJALNEGO - szkic

A. Uprawnienia wynikające z wykonywania zawodu zaufania publicznego np. specjalne odznaczenie dla szczególnie zasłużonych pracowników socjalnych, którego przyznanie będzie mieć swoje odzwierciedlenie m. in. w dodatku do emerytury, ochrona prawna gwarantująca pracownikowi socjalnemu bezpieczeństwo i niezależność w egzekwowaniu praw osób, rodzin i społeczności lokalnych do godnych warunków egzystencji oraz możliwości wszechstronnego rozwoju osób, rodzin i społeczności lokalnych.

B. Uprawnienia wynikające z działań dot. egzekwowania praw oraz wszelkich uprawnień klienta, rodzin, społeczności lokalnych
Prawo do przeprowadzania rodzinnych wywiadów środowiskowych a w przypadku sporządzania mapy zasobów oraz ankiet i wywiadów do sporządzenia mapy problemów środowiska lokalnego - prawo do zbierania wszelkich informacji z tym związanych. Obowiązek niezwłocznego udzielania pracownikowi socjalnemu informacji niezbędnych w toku prowadzenia indywidualnego przypadku, przypadku rodziny lub rozwiązywania problemów środowiska lokalnego, ochrona prawna - konieczne określenie, na czym ona polega. Zapis ten funkcjonuje od wielu lat w ustawie o pomocy społecznej i jest raczej martwy, inne konieczne uprawnienia związane z tym obszarem zadań pracowników socjalnych.

Czy pracownik socjalny może coś nakazać? Czy pracownik może żądać? Myślę, że znaleźlibyśmy takie obszary naszej zawodowej działalności, w których tego rodzaju uprawnienia miałyby zastosowanie znacznie ograniczając przeszkody stawiane przez wyrafinowaną biurokrację. Uważam jednak, że na ten temat powinna odbyć się debata publiczna.

C. Uprawnienia wynikające z opieki i praktycznego nauczania zawodu, aspirantów pracy socjalnej, praktykantów, stażystów lub wolontariuszy np. honorarium za prowadzenie szkolenia oraz opiekę nad w/w osobami, inne uprawnienia z tym związane.

D. Uprawnienia wynikające z podnoszenia kwalifikacji zawodowych np. zobowiązanie pracodawcy do opłat lub do częściowego np. 70% partycypowania w opłatach za niezbędne szkolenia lub studia, prawo do bezpłatnego uczestniczenia w superwizji oraz prawo do superwizora, prawo do uczestnictwa w grupach wsparcia z uwzględnieniem, że techniczna strona realizacji powyższych uprawnień tj. pokrycie całości lub części kosztów ich realizacji spoczywa na pracodawcy.

E. Uprawnienia socjalno-bytowe pracownika socjalnego.Urlop na poratowanie zdrowia, gwarancja bezpłatnego leczenia również specjalistycznego, wcześniejsza emerytura, minimalne wynagrodzenie tj. określenie minimalnej jego wysokości, nagrody jubileuszowe, 50 % zniżka na przejazdy komunikacją, dodatek za pracę w terenie, ekwiwalent za odzież oraz inne uprawnienia z tym związane.

F. Uprawnienia pracownika socjalnego wynikające z jego przekonań oraz wyznania

Przy okazji warto zastanowić się nad tym czy pracownik socjalny może odmówić? Czy mogę odmówić zajmowania się indywidualnym przypadkiem klientki, która chce usunąć niechcianą ciążę? Czy mogę odmówić zajmowania się sprawą pary homoseksualistów prowadzących wspólne gospodarstwo domowe? Czy muszę zajmować się indywidualnym przypadkiem osoby, w trudnej sytuacji życiowej, która dodatkowo właśnie jest w trakcie medycznej terapii związanej ze zmianą płci.? Są osoby, dla których powyższe konteksty nie stanowią większego problemu. Są jednak zapewne również tacy pracownicy socjalni, którym trudno odnaleźć się w niektórych sytuacjach związanych z wykonywanym zawodem. Każdego dnia stajemy przecież przed różnego rodzaju dylematami natury etycznej, światopogladowej, religijnej. Ustawa o pomocy społecznej zobowiązuje pracowników socjalnych bezwzględnie do jednakiego traktowania wszystkich klientów i do sumiennego prowadzenia każdej sprawy. I słusznie. Jednak przy tworzeniu projektu ustawy o profesji pracownika socjalnego może warto zastanowić się i pomyśleć o wprowadzeniu ustawowych swobód, które pozwolą osobom wykonującym ten zawód być w zgodzie ze swoimi przekonaniami? Bardzo podoba mi się zapis w Karcie Wolontariusza dot. powyższej kwestii "...Interesy wolontariusza powinny być chronione i nie wolno wywierać na niego presji moralnej skłaniając do wykonywania zadań pozostających w konflikcie z jego przekonaniami...". Może podobnej treści zapis powinien znaleźć się w projekcie naszej ustawy? Może już czas na wpisanie go do Kodeksu Etyki Naszego Zawodu, którego dogląda Polskie Towarzystwo Pracowników Socjalnych PTPS.

Bieżące informacje o postępie prac nad ustawą można znaleźć na stronach m.in http://www.ops.pl