DPS_tlo
Informacje dla starających się o miejsce w Domu Pomocy Społecznej

CO NAJPIERW ?

O miejsce w placówce opiekuńczej staramy się z wielu różnych powodów. Często jest to ostateczność, gdy warunki dotychczasowe nie zapewniają danej osobie wystarczającej opieki. Dotyczy to części osób z chorobami psychicznymi, upośledzeniem umysłowym czy osób starszych. W tej ostatniej grupie znajdują się jednak coraz częściej osoby (podobnie jak na Zachodzie), które świadomie dokonują takiego wyboru. Na miejsce w dps oczekują z niecierpliwością i nadzieją. Często powodem zasadniczym jest samotność i nieradzenie sobie z trudami dnia codziennego. Pobyt w placówce opiekuńczej ma swoje wady i zalety. Dodatkowo konkretne placówki różnią się standardem usług, wystrojem wnętrz, zakresem oferowanych usług czy otoczeniem. Pierwszym etapem winno więc być zapoznanie się z wybranymi ośrodkami - w tym najlepiej wizyta na miejscu. Ułatwieniem może być skorzystanie z informatorów, które są przez domy wydawane coraz częściej. Taki informator czy folder pomoże już później porównać dostępne oferty.

Pamiętajmy, że ma być to nasze nowe miejsce zamieszkania i to z reguły na lata... Jeśli to możliwe, posłuchajmy też opinii innych na temat naszego wyboru. Niedobór miejsc w placówkach opiekuńczych powoduje, że w wielu regionach kraju chęć zmiany raz wybranego ośrodka traktowana jest z niechęcią.

Pierwszy ruch formalny ze strony zainteresowanej osoby to skontaktowanie się z właściwym dla danego terenu pracownikiem socjalnym. Służyć on będzie pomocą w skompletowaniu potrzebnych dokumentów. Część osób pomija to ogniwo, kierując się od razu do powiatowych centrów pomocy rodzinie, miejskich lub gminnych ośrodków pomocy społecznej. Jeszcze inni - chcąc znaleźć miejsce w prywatnych domach - pensjonatach - tam właśnie kierują swe pierwsze kroki. My sugerujemy zapoznanie się z istniejącą ofertą i wizytę u pracownika socjalnego. Do pracownika socjalnego należy bowiem złożyć wniosek o skierowanie do dps. Również pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy, w którym stwierdza niemożliwość zapewnienia opieki w dotychczasowym miejscu zamieszkania.

Konieczna jest też opinia ośrodka pomocy społecznej, dotycząca stopnia sprawności osoby starającej się o miejsce w dps. Dokumenty te opiniuje powiatowy zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności. Określa on także typ domu, do którego winno nastąpić skierowanie. Oczywiście, wszystkie te sprawy może załatwiać członek rodziny osoby zainteresowanej, a w przypadku ubezwłasnowolnienia nie jest konieczna zgoda osoby, dla której miejsca szukamy. W przypadku osoby samotnej, całą procedurę przeprowadza często pracownik socjalny.

Osoby o wysokich dochodach i oczekujące wyższego komfortu lub zakresu usług powinny zainteresować się oferta placówek prywatnych. Komercyjne zasady odpłatności powodują, że nie jest konieczne spełnienie aż tak wielu wymogów wstępnych. Można się więc kontaktować bezpośrednio z placówką - oferta ta jest jednak w wielu rejonach kraju bardzo skromna.

Do dokumentacji wstępnej należy także oświadczenie o wysokości dochodów osoby starającej się o pobyt (lub decyzja ZUS) oraz zgoda osoby zainteresowanej na potrącanie opłaty za pobyt.

W SKRÓCIE

Na etapie wstępnym potrzebujemy:
- rozeznania w istniejących możliwościach i wyborze placówek
- wniosku pisemnego o skierowanie do dps
- wywiadu środowiskowego, przeprowadzonego przez terenowego pracownika socjalnego
- opinii ośrodka pomocy społecznej
- decyzji ZUS lub oświadczenia o wysokości dochodów
- opinii powiatowego zespołu ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności.

GDY JUŻ MAMY DOKUMENTACJĘ

Powyższe dokumenty przekazywane są do miejskich ośrodków pomocy społecznej lub powiatowych centrów pomocy rodzinie. Wydają one decyzję o skierowaniu do placówki, ale gdy kolejka oczekujących jest spora (powyżej 3 miesięcy), wydawana jest jedynie decyzja kwalifikacyjna z przybliżonym terminem przyjęcia. Zwróćmy uwagę, że przepisy nie wypowiadają się jednoznacznie na temat tzw. rejonizacji. Oznacza to, że teoretycznie możemy się starać o przyjęcie do dowolnego (ale zgodnego z orzeczonym profilem) domu w Polsce. W praktyce dla instytucji pomocy społecznej wygodniejsze jest umieszczanie osób zainteresowanych w placówkach własnego powiatu czy województwa. Dobrze jest więc podać argumenty przemawiające za ominięciem tej zasady. "Rejonizacja" nie dotyczy placówek komercyjnych.

OCZEKIWANIE

Po spełnieniu wszystkich formalności, po prostu czekamy. W sytuacjach krytycznych, warto skorzystać z możliwości interwencji w odnośnym ośrodku pomocy społecznej. Może to spowodować przyspieszone przyjęcie oczekującej osoby. Należy jednak i tu brać pod uwagę, że większość oczekujących wymaga pilnego przyjęcia, więc trudne jest wyróżnianie kogokolwiek. Jeśli otrzymaliśmy decyzję kwalifikacyjną z przybliżonym terminem przyjęcia, nie traktujmy jej zbyt rygorystycznie. Okres oczekiwania powinniśmy wykorzystać na załatwienie wszelkich prywatnych spraw w dotychczasowym miejscu zamieszkania. Podawany czas oczekiwania jest oparty o istniejące dane - te jednak ulegają ciągłym zmianom. Część osób rezygnuje z miejsca, część prosi o zmianę terminu. Zmianie ulec może też liczba wolnych miejsc w danej placówce. Bądźmy przygotowani, że będziemy zmuszeni zgłosić się do dps-u wcześniej. W trakcie oczekiwania, osobom samotnym wymagającym pomocy przysługuje usługa opiekuńcza z ośrodka pomocy społecznej. W jej ramach otrzymać możemy pomoc w zakresie podstawowych potrzeb życiowych. Zakres takiej usługi ustala miejscowy ośrodek pomocy społecznej. Bądźmy przygotowani też na to, że pracownik socjalny domu, na miejsce w którym oczekujemy, przeprowadzi swój własny wywiad środowiskowy, do którego jest zresztą zobowiązany.

DZIEŃ ZERO

Dzień przyjęcia (nawet, jeśli czekaliśmy nań z niecierpliwością) jest sporym przeżyciem. Po umówieniu się z pracownikiem socjalnym dps-u (nawet na konkretną godzinę) pojawiamy się tam z niezbędnymi dokumentami i przedmiotami osobistymi. Możliwość przywiezienia większej liczby przedmiotów prywatnych (np. mebli) warto wcześniej uzgodnić. Nic nie stoi na przeszkodzie, by zostały one dostarczone w innym terminie. W części domów nowoprzyjęty lub jego opiekun podpisuje zgodę na stosowanie się do ustaleń wewnętrznego regulaminu placówki. Na wstępie przechodzi też badanie lekarskie. Powinien być wkrótce zameldowany na pobyt stały. Część domów umożliwia wcześniejszy czasowy pobyt przyszłemu mieszkańcowi (np. przez okres 2 tygodni), co ułatwia aklimatyzację i poznanie zasad funkcjonowania placówki.

PŁACIMY

W chwili obecnej pełnoletni mieszkaniec domu pomocy społecznej ponosi częściową odpłatność miesięczną za pobyt. Kwota odpłatności ulega zmianom, ale najważniejsze jest, że nie może być ona wyższa niż 70% dochodu mieszkańca. Pozostałe 30% stanowi tzw. kieszonkowe mieszkańca, czyli jego dochód, z którego może swobodnie korzystać. Gdy osoba dorosła nie posiada własnego dochodu, opłatę za pobyt ponoszą osoby zobowiązane do opieki (jednak opłata ta nie może przekraczać 70% dochodu na osobę w rodzinie). Mieszkaniec może też nie ponosić żadnych kosztów pobytu, jeśli nie spełnia minimalnego kryterium dochodowego. W przypadku dzieci zasady odpłatności są podobne, ale kosztami obciążeni są rodzice lub opiekunowie.

strzałka do góry